• Kontrast
  • Tekst
  • Powiększenie
  • Skalowanie treści 100%
  • Aa Czcionka 100%
  • Wysokość linii 100%
  • Odstęp liter 100%

Maria z Fredrów hr. Szembekowa

Maria z Fredrów hr. Szembekowa. Urodziła się 5 stycznia 1862 roku we Lwowie. W dworku dziadka, Aleksandra Fredry, po którym odziedziczyła talent poetycki14 lat. Po jego śmierci razem z ojcem przenosi się do Beńkowej Wiszni, gdzie mieszka w zbudowanej przez dziadka posiadłości.

2 czerwca 1881 r. wyszła za mąż za hrabiego Piotra Szembeka z Siemianic, dokąd się przeprowadza po ślubie.

Mimo różnicy wieku i charakterów małżeństwo było nadzwyczaj udane. Mieli trójkę dzieci: Jadwigę (1883-1939) - etnografa i archeologa; Zofię (1885-1974) – zakonnicę i nauczycielkę, Aleksandra (1886-1928) - delegata do Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, wyznaczonego przez Komisję Ententy na polskiego komisarzado ustalenia powojennej granicy z Niemcami, radcę ambasady polskiej w Paryżu, gdzie zmarł w wyniku udaru. Maria ma wtedy 34 lata, sama musi zająć się wychowaniem dzieci i postanawia, że nigdy nie wyjdzie już za mąż. Do końca życia chodzi w żałobie. Maria Szembekowa była działaczką patriotyczną i społeczną:

- w założonej w pałacu, w okresie zaborów, tajnej szkole polskiej, uczono dzieci z kręgu rodziny, znajomych i z okolicznych wsi – wykładano język polski, literaturę   i historię,

- w swoim majątku prowadziła szkołę gospodarstwa domowego,

- Szembekowa fundowała stypendia i nagrody dla najlepszych uczniów i uczennic,

- kupowała książki do biblioteki,

- obdarowywała dzieci przystępujące do pierwszej komunii książeczkami do nabożeństwa,

- finansowo wspierała Towarzystwo Naukowej Pomocy, Towarzystwo Czytelni Ludowych i inne instytucje oświatowe,

- z powodzeniem walczyła z władzami pruskimi, aby nowo wybudowany szpital w Kępnie został powierzony polskim zakonnicom ze Zgromadzenia św. Karola Boromeusza,

- podobno należała do grona osób, które najhojniej wsparły materialnie powstanie wielkopolskie,

- w 1918 r. związała się z podziemną polską organizacją, kierowaną przez kpt. Ignacego Całkosińskiego z Kępna. Przekazywała mu meldunki o ruchach wojsk niemieckich Grenzschutzu w czasie powstania wielkopolskiego,

- podczas powstań i plebiscytów śląskich odegrała poważną rolę agitując w sprawie polskiej, zwłaszcza w okolicach Bralina i Rychtala.

Jeszcze w narzeczeństwie Maria zawarła z mężem dżentelmeńską umowę. Ona pozwoliła mu palić tytoń, on pisać jej wiersze. Czy debiutowała   w panieńskich latach – nie wiadomo.                 Pod pseudonimem Maria z Pleszowic ukazał się pierwszy tomik Wiersze ulotne (1887 r.).             Drugi tomik nazywał się W błędnym kole (1916 r.), kolejne: Rozkołysany dzwon (1920 r.), zbiór fraszek  Ku rozweseleniu ducha (1920 r.), Z niewydanych wierszy i satyr (1936 r.) i Klapsy (1936 r.).

Maria Szembekowa była również autorką szkicu biograficznego o swoim teściu Generał Piotr Szembek (1902 r.), cyklu nowel Na jawie i śnie (1903 r.), książki wspomnieniowej Niegdyś… Wspomnienia moje o Aleksandrze Fredrze (1927 r.) oraz powieści dla dzieci Same tajemnice (1932 r.).

Spora część tego, co pisała rozrzucona jest po różnych czasopismach, wiadomo, że drukowała między innymi  w lwowskim „Dzienniku Polskim”, krakowskim „Dzienniku Polskim”                 czy „Dzienniku Poznańskim”. Spuścizna rękopiśmienna uległa zniszczeniu w zawierusze    wojennej,    nieliczne      z   przetrwałych    rękopisów znajdują się w Bibliotece Narodowej.

Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok 1937 spędziła u córki, zięcia i wnuków w Przyłbicach. Wszyscy przygotowywali się do uroczystości jej 75-lecia, przypadającego 5 stycznia. Zmarła nagle o drugiej w nocy z 4 na 5 stycznia. Spoczęła w Siemianicach, obok męża, Piotra Szembeka, i przedwcześnie zmarłego syna, Aleksandra.

W Ostrowie Wielkopolskim została uhonorowana ulicą swojego imienia, a w Kępnie jej imię nosi Samorządowa Biblioteka Publiczna. W naszej gminie corocznie odbywa się Powiatowy Konkurs Poezji im. Marii z Fredrów Szembekowej.